fredag 14 februari 2020

Li sin-contant societé

Yo passa sat mult témpor in Polonia, tant facticmen, que yo quelcvez percepte mi propri nativ land quam tre exotic. Un del exotic trates es que on quasi ne usa contant moné in Svedia - om paya omni vezes per cartes - ye tal gradu que yo ne save qual aspecta li max nov monetes e banknotes in Svedia!

Vu ariva del aeroport e vole prender un bus. Vu ne posse payar per moné, nam tro mult bus-choferes ha esset raubat e on ne vole havar contant cassas in li buses por ne atraher raubatores.

It ha aparet un movement in favor de contant moné, quel se consequentmen nomina li Contant Rebelion. Li membres de ti movement postula que omni buticas e altri venditorias accepta contant payaments.

Un chef-argument del propagatores del contant moné es li asertet problemas por oldi homines qui - on di - prefere usar contantes. In sved media on sovent parla pri li dificultás por oldones usar li pay-cartes, ma mi experientie es, que it es mult plu simpli payar per carte quam per fysic moné.  Ci in Polonia on posse studiar li problemas del oldones serchante tri groszy che li cassa e duant persones sta in file post les, e li témpor passa...

E justmen quande yo scri ti missage, quam un ilustration del riscas pri sin-contant payada, media di, que li clientes de Swedbank ne posse usar lor cartes o far payamentes, nam hay problemas con li internet!

Ma retro al electronic payament, it existe un altri aspect quel li Rebels voluntarimen indica: Grand Fratre te observa! Tui bank save pri omni tui transactiones e deve responder, si Grand Fratre questiona. Ma li bank prefere que tu dona li information - un sorte de "desrespornsabilitada" o disclamer al láter del bank. Li cose posse esser ilustrat per lu quo evenit a me ante alcun témpor: Mi bank postulat que yo responde alcun questiones, ne del bank - it ya ja (!) save pri mi transactiones! -  ma de alcun supervisori autorité, quel volet saver qualmen yo usa mi frugal pension por oldones. Li scope esset contr-agar lavada de moné! Yo posset far nul transaction per mi conto til yo hat respondet li quesitones. Mi problema ne esset que yo havet coses secret a celar - totmen ne! - mi problema esset comprender li ínprecismen formulat questiones! Yo devet contactar li client-servicie de mi bank e priscrir mi dificultá. Li bankari oficist savet qualmen responder li questiones e pos to yo denov posset usar mi bank-conto!

Ma dunc Grand Fratre: Compra un gelate in Milano o un pizza in Perú - tu bank - e in extension Grand Fratre - va saver si il crede que tu es un fripon qui lava moné! E il es tre suspetuosi!

Li protagonists de Contant Rebelion averti pri lu quo posse evenir si li electricitá es in panne; tande noi ne posse usar nor moné, ma noi anc ne va posser usar elevatores, intrar in nor doms e mem ne calentar li doms, nam omnicos es alimentat per electric curent! Ili obliva que anc un malign state posse devalorisar nor moné e in li casu que omnicos es contant noi crea un tre atractiv situation por criminales qui posse raubar nos, fortiar se in nor domos e furtar li moné quel noi ha celat sub li matrasse!

Finalmen omnicos ducte se al preparation contra accidentes: grand catastrofes. Ci it sufice considerar que contant moné postula multissimi transportes - imagina li distribution de monetes in micri valores quam un, du, quin cents o banknotes in grand valors! Li banks deve guardar li transportes de contant moné per quardatores con automatic carbines!

Li societé sin contants es tre practic, ma quam in omni altri camps on deve preparar se contra eventual riscas.







söndag 23 september 2018

Poemas e pensatas: Alliteration polonese

Poemas e pensatas: Alliteration polonese: Le lingua polonese ha un grammatica impressionante. Inter alia on ha septe casos e le verbos son conjugate secundo numero, pe...
Por le gente qui ha le polonese como lor lingua native illo forni un formidabile instrumento de expression. Multo bon e essayo que stimula pensamento.  

lördag 29 juli 2017

Pro quo traducer in Occidental?

Li famosi esperantist, qui usat li pseudonyme Kabe e factic creat un esperantic neologisme *Kabear" = lassar li esperantic movement e nequande returnar a it, sovente dit que por far li lingue plu rich on deve traducer. Hay ancore un motive por traducer a occidental, e to es que on per traductiones de conosset textus posse interessar persones, qui ne conosse occidental, pri li lingue e sui avantages.

Li bloggere iepuella fórsan apartene al grupe qui fa traductiones por inricha li lingue. Vu posse leer sui contributiones ci: https://emilydewahl.wordpress.com/2017/07/27/li-desaparit-bikini/

Por mi propri parte yo traduce Li sirenetta de H. C. Andersen. Ti historie existe ja in pluri auxilingues, esperanto, interlingua de IALA, uropi, novial. Li traduction in interlingua es li obra del famosi interlinguiste thomas Brainstrup, qui es un excelent parlator de interlingua IALA. E nu it es fórsan li bon témpor dir que anc yo fa un traduction del historie ex li dan original, quel yo ha travat in li internet. Yo prova ne sucumber al tentation e sequer li traduction de Th. Brainstrup, den in un tal casu it vel significar un mer substitution de integri paroles, e mem si nor lingues es tre simil, hay diferenties quel on deve observar. E naturalmen it es un defie far toto ab le comense.

Quant a nor naturalistic lingues yo pensa que un manier de propagar les es monstrar textus, contentie.

torsdag 24 november 2016

Le follia in Syria

Ego seque le reportos de Syria e me demanda si le humanos es folle. Il ha plure versiones pro qual causa le guerra comenciava ma le facto es que on devasta un pais que ora es in un plus mal situation que antea, mesmo si le regime era un dictatura, ma – como ego lo comprende – ubi varie gruppos e religiones poteva conviver. Vos va audir le varie propagandistic versiones de omne partes mixate in le conflicto, ma illes qui suffre plus es le civiles, qui non vole plus que ducer un quiete vita, far su labor o studiar. Omne partes in le conflicto habe plus o minus le mesme scopo: combatter le terrorismo, ma naturalmente le terrorismo ha diverse aspectos, dependente del persona al qui tu face le question! Esque il non es tempore que omne partes cessa le guerra e comencia usar su sagessa, prudentia?

Ego comprende naturalmente que ego como un simple povre civil non pote haber influentia, ma forsan nos omnes pote juncte crear le necessari influentia. Isto es terribilemente naive, ma isto es lo que ego pote dicer: cessa le follia!


onsdag 23 november 2016

Aviones plus modic

Ego ha sempre credite que il es plus costose viagiar per avion, ma ego ora comprende que isto non es assi. In facto il es multo plus facil justo prender le avion. Le combination con treno e ferry es multo plus costose! Pro sanitari causas – ego habeva embilias pulmonari – le medico interdiceva a me volar per avion – ego debeva prender le ferry treno a Gdynia in Polonia e postea le ferry al urbe Karlskrona in Svedia. De Karlskrona ego continuava per treno a Uppsala. 

Le ferrys es tre interessante. On pote dicer que illos es quasi flottante citates o immense constructiones. On aborda le ferry per un corridor e subito, quasi sin que on lo remarca, on se trova juxta le reception del ferry. Ego notava que on scribeva Ben venita a bordo – naturalmente in anglese. :-) 

Ego era tanto fatigate post un nocturne viage per treno de Jelenia Góra a Gdynia in Polonia e un die de touristic sight-seeing in Gdynia, que ego al vespere simplemente me accostava al lecto e dormiva usque le hora 4 del matino, quando ego me eveliava e preparava al debordo. Le passage inter Gdynia e Karlskrona dura exactemente 12 horas. 

Karlskrona es historicamente un citate del Marina Svedese. Ora ego solmente videva le citate dum le passage del Terminal de Ferry al Station ferrovia de Karlskrona. Ego suppone que le citate es multo belle durante le estate – il ha multo de aqua e multe areas verde. 

Un modernitate le qual ego non ha probate antea era isto: ego comprava le billete via internet e lo pagava per mi carta de banca. Le billete (ticket) ego recipeva a mi mobil telefono (cellular telefono). Naturalmente non es importante si le ticket es sur papiro o sur le schermo de telefono, si on vide le cosa principalmente. Le sol risco, como ego comprende, es que on non ha currente electric in le bateria, le pila. 

Ja ante alcun minutas ante le hora 16 il era quasi totalmente tenebrose in Uppsala, un remarcabile differentia al longor del die in Jelenia G=ora in Polonia. 

torsdag 29 september 2016

Scri pri occidental e mult altri lingues

Hodie yo vole scrir alcun paroles pri li blog Page F30 quel es scrit per Mithridates e contene interessant material, quelcvez anc pri occidental, ma in general il scri pri varie formes de lingues.

Norvegian, li max facil lingue por anglesi parlatores. Ci quelc comentes posse esser de auxilie: Li norvegian ha du scrit formes, bokmål (li literari lingue) e nynorsk (novnorvegian). Li bokmål es principalmen scrit dan lingue con alcun adjustments por li norvegian pronunciation. Li norvegianes aprendet li lingue inn li scoles e nam to esset un lingue quel esset recivet, su gramatica devenit plu simplic quam ti de original dan.

Nynorsk es basat in norvegian dialectes e es pro to plus proxim al parlat dialectes.

Nu, principalmen e bokmål e nynorsk es scrit lingues. On parla su dialect local e scri bokmål e nynorsk. Pro li influentie del mass-medies un sempre plus gran númere de hómines parla plus o minus quam on scri bokmå, e un parlat forme de bokmål es to quo on strue a exterlandanes queles vole aprender norvegian.

Li fact que on parlat pri norvegian scrit lingue es certmen un seque del romantisme in li comense del 19-esim sécul. In li 18-esim sécul on scrit in dan lingue. Un del max grand scritores in li dan literature esset de facto norvegian, nascet in Bergen. Yo pensa pri Ludvig Holberg. Ti celebri scritor essset un vez atacat per un huligan in li Hamletian cité Helsingør. Li atacant credet que Holberg esset sved! To naturalmen pro li pronunciation de Holberg.

Li dan pronunciation ha subeat tre rapid cambies, e pro to li pronunciation del danes es in nor dies tre dificil por sued parlatores e postula mult practica de escutar. Pro to mult suedes prefere parlar li anglés in conversationes con daneses.

Si lingues es vor interesse, li blog f30 es li blog por vu.

fredag 23 september 2016

Politicos e mytes pri li Europan Union

Durant omni annus quand Suedia ha esset membre del Europan Union yo ha audit politicos in nor land queles ha dit que varii controversal decisiones ha esset causat de Brussel, ma in li realitá li decisiones ha esset prendet per nor propri landal politicos e totmen ne de Brussel.

E it es li sam discussion pri li enorm potentie de Brussel vers li membre-landes. Un pedagogic exemple es li Commission e li europarlament queles ha criticat Polonia pro su tractament del tribunal constitutional, quo es vermen criticindi, ma to totmen ne ha fat Polonia changear su politica. Li politicos simplicmen ignora, ne presta attention a to quo on di in Brussel.

Un altri exemle del manco de subordination es le attitude de Hungaria coram li Union, que vole que Hungaria reprende migrantes, quel ha venit a Suedia e Germania por serchar politic asyl. Ma Suedia e Germania es plen e ne posse acceptar plus de migrantes, e tande on di que ili ha venit a Hungaria quam prime land. Ma li hungares di: "Vide li mappe. It es totalmen ímpossibil attinger Hungaria quam prime land del Union. Unesmi landes es Grecia e Italia. Li ordination de Dublin ancore es valid!" E que li commission e li europarlament di "Ne!" totmen ne es valid!

O esque alqui memora li confrontation de Austria pro migrantes, quande li controversal Jörg Heyder esset li lider in li land. On ne salutat li Austrian diplomates. Ma esque ti boycott sucutet Austria? – Totmen ne.

Talmen que quande partises quam li anglesi UKIP parla pri li ductature de Brussel, ili simplicmen menti o vive in un altri realitá. Que il se tracta de un manco de solidaritá con li reste de Eropa es naturalmen un argument quel ne fa impression a li Brexitanes!

In mi opinion li Union ha pluri questionabli coses, ma to posse haver anc un national guverne, ma to ne significa que noi di que nor respectiv landes va acter sin guverne!